IQTISODIYOT VA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYA JURNALI | JOURNAL OF ECONOMY AND MODERN TECHNOLOGY

EKOTURISTIK LOYIHALAR ORQALI HUDUDLARNI RIVOJLANTIRISH ISTIQBOLLARI: TOSHKENT SHAHRI MISOLIDA

Alisher Asatullayev — 2025-04-05

Ushbu maqolada Toshkent shahrida ekoturizmni rivojlantirish istiqbollari tahlil qilinadi. Ekoturizm tabiiy muhitni asrab-avaylash bilan birga iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishga ham xizmat qiluvchi barqaror turizm turi hisoblanadi.

Toshkentning tabiiy va antropogen resurslari shahar va uning atrofida ekoturistik loyihalarni amalga oshirish uchun katta imkoniyatlar yaratadi. Maqolada ekoturizmni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari, ekologik turizm loyihalarining ahamiyati, iqtisodiy samaradorligi va atrof-muhitga ijobiy ta’siri tahlil qilinadi.

Shuningdek, Toshkent shahrida ekoturizmni rivojlantirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar berilad.

INVESTITSION LOYIHALARNI MOLIYALASHTIRISHDA RISKLARNI MINIMALLASHTIRISH MASALALARI

Ziyatov Baxriddin Bahodirovich — 2025-04-05

Investitsion loyihalarni moliyalashtirishda risklarni minimallashtirish masalasi bugungi kunda juda muhim ahamiyat kasb etadi. Bu mavzu iqtisodiy o'sish, barqaror rivojlanish, va kompaniyalar uchun uzoq muddatli muvaffaqiyatni ta'minlashda katta rol o'ynaydi. Ayni paytda global iqtisodiyotning murakkablashuvi, bozorlarning o'zgaruvchanligi, siyosiy va ijtimoiy omillarning ta'siri investitsiya jarayonlarini yanada nozik va xavfli holatga olib kelmoqda. Investitsiya loyihalarini moliyalashtirishda risklarni boshqarish va minimallashtirishning dolzarbligi bir necha asosiy omillar bilan izohlanadi. Bozor noaniqligi: O'zgaruvchan iqtisodiy sharoitlar, moliyaviy bozorlarning volatiliteti, narxlarning o'zgarishi va talabning pasayishi investorlar uchun risklarni keltirib chiqaradi. Shuning uchun risklarni minimallashtirish usullari, masalan, diversifikatsiya va xavflarni tarqatish, juda muhimdir. Moliyaviy xavflar: Investitsion loyihalarni moliyalashtirishda kreditlar, foiz stavkalari va boshqa moliyaviy omillar katta ahamiyatga ega. Agar risklarni boshqarish to'g'ri amalga oshirilmasa, bu moliyaviy falokatlarga olib kelishi mumkin.

MOLIYAVIY INSTITUTLARDA LOYIHA RISKLARINI BOSHQARISH

Qorjovova Hayitxol Ergash qizi — 2025-04-05

Hozirgi kunda moliyaviy institutlar, ayniqsa banklar va investitsiya kompaniyalari, muvaffaqiyatli faoliyat yuritish uchun turli xil risklarni boshqarish tizimlarini joriy etish zaruratini his qilmoqdalar. Loyiha risklarini boshqarish, bu jarayonda muhim ahamiyatga ega bo'lib, moliyaviy tashkilotlar uchun loyiha muvaffaqiyatini ta'minlash va potensial zararlarni kamaytirishning asosiy vositasi hisoblanadi. Loyiha risklarini boshqarish, avvalo, risklarni aniqlash, baholash, monitoring qilish va kerakli chora-tadbirlarni ko’rishni o'z ichiga oladi. Risklarni boshqarishda samarali yondashuv moliyaviy institutlarga o'z faoliyatining barqarorligini oshirish va uzoq muddatli muvaffaqiyatni ta'minlash imkonini beradi. Loyiha risklarini boshqarish jarayonining birinchi bosqichi – risklarni aniqlashdir. Bu bosqichda loyiha bilan bog'liq bo'lishi mumkin bo'lgan barcha xavf-xatarlar tahlil qilinadi. Moliyaviy institutlar, turli sohalarda ishlovchi kompaniyalar yoki tashkilotlar bilan hamkorlikda risklarni aniqlashda eng muhim omillarni, masalan, bozor o'zgarishlari, iqtisodiy inqirozlar, siyosiy beqarorlik, texnologik xatarlardan foydalanadilar. Risklarni aniqlashda, shuningdek, jamiyatdagi o'zgarishlar va investorlarning salbiy ta'sirlariga qarshi ehtiyotkorlikni oshirish muhim ahamiyatga ega. Risklarni baholash – bu barcha aniqlangan xavflarning o'ziga xosliklarini va ta'sir darajasini aniqlash jarayonidir. Moliyaviy institutlar loyiha doirasida bozor sharoitlari, investorlar bilan aloqalar, valyuta kurslaridagi o'zgarishlar va boshqa omillarni hisobga olgan holda risklarning ehtimolligini va ularning oqibatlarini baholaydilar. Baholash jarayoni ko'pincha statistik tahlil, simulyatsiya metodlari va ekspert baholariga asoslanadi. Loyiha uchun eng katta xavflarni aniqlash va ularning ta'sirini kamaytirish uchun chora-tadbirlarni belgilashga yordam beradi.

LOYIHANI MUVAFFAQIYATLI AMALGA OSHIRISH UCHUN BOSHQARUV STRATEGIYALARINI O'ZGARTIRISH

Akbarova Dilbarhon Abdullajanovna — 2025-04-05

Loyihani muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun boshqaruv strategiyalarini o'zgartirish mavzusining dolzarbligi bugungi kunda juda katta ahamiyatga ega. Loyihalar, xususan murakkab va katta hajmdagi loyihalar, ko'plab o'zgarishlar va noaniqliklar bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Shu sababli, samarali boshqaruv strategiyalari loyihaning muvaffaqiyatiga bevosita ta'sir qiladi. Quyidagi omillar bu mavzuning dolzarbligini yanada kuchaytiradi. Tez o'zgarayotgan biznes muhiti: Globalizatsiya, texnologik inqiloblar, ijtimoiy va iqtisodiy o'zgarishlar, raqobatbardoshlikning oshishi kabi omillar loyihalarni boshqarish jarayonini murakkablashtirmoqda. Shunday qilib, an'anaviy boshqaruv usullari ko'pincha samarasiz bo'ladi, yangi, moslashuvchan boshqaruv strategiyalarini talab qiladi. Loyihaning ko'lami va murakkabligi: Bugungi kunda loyihalar ko'pincha bir nechta jamoalar, texnologiyalar va geografik hududlarni o'z ichiga oladi. Bunday loyihalarni samarali boshqarish uchun ilg'or boshqaruv usullari va strategiyalari zarur. Risklarni boshqarish: Loyihalarda noaniqlik va risklar mavjud bo'lib, ular boshqaruv strategiyalarining yangilanishini talab qiladi. Loyihani muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun risklarni aniqlash, baholash va samarali boshqarish muhimdir. Resurslarni samarali taqsimlash: Resurslar (moliyaviy, insoniy, vaqt) samarali boshqarilmasa, loyiha muvaffaqiyatsiz bo'lishi mumkin. Yangi boshqaruv strategiyalari resurslarni optimal tarzda taqsimlashni va ulardan maksimal foyda olishni ta'minlashga yordam beradi.

CHEGARAVIY NUQTANING DIRIXLE MASALASIGA NISBATAN REGULYARLIGI

Toʻychiyev Xusniddin Jonuzokovich — 2025-04-05

Ushbu maqolada chegaraviy nuqtaning Dirixle masalasiga nisbatan regulyarligi tushunchasi va uning analitik xususiyatlari o‘rganiladi. Elliptik differensial tenglamalar uchun klassik va zamonaviy yondashuvlar asosida regulyarlik shartlari tahlil qilinadi. Chegaraviy shartlarning yechimga ta’siri, potensial nazariyasi va funksional analiz usullari yordamida tadqiq etiladi. Tadqiqot natijalari Dirixle masalasi uchun chegaraviy nuqtalarning regulyarligini ta’minlovchi asosiy mezonlarni aniqlashga qaratilgan.

YASHIL SHAHARLAR VA BARQAROR URBANIZATSIYA

Erkinova Xosiyat Botir qizi — 2025-04-09

Ushbu maqolada yashil shaharlar va barqaror urbanizatsiya konsepsiyasi ko‘rib chiqiladi. Yashil infratuzilma, ekologik toza energiya manbalari, shahar ekologiyasini yaxshilash bo‘yicha ilg‘or tajribalar va ularning urbanizatsiya jarayoniga ta’siri tahlil qilinadi. Shuningdek, maqolada barqaror shaharlarni shakllantirish yo‘llari va ularning iqtisodiy, ijtimoiy hamda ekologik afzalliklari yoritiladi. Tadqiqot natijalari ikki turli jadval asosida ko‘rsatilgan.

XALQARO MOLIYAVIY INSTITUTLARNING YASHIL IQTISODIYOTNI RIVOJLANTIRISH ROLI

Umida Abdugaffarovna Ganieva — 2025-04-10

Xalqaro moliya institutlari (XMI) barqaror investitsiyalar, moliyaviy resurslar bilan ta'minlash va siyosat asoslari yashil iqtisodiyotni rivojlantirishda muhim rol o'ynaydi. Bularning muhim hissalari qaramay, XMT qanday o'sishni yashil muvaffaqiyatli boshqarishini hech kim tushuntirmaydi sekin rivojlanayotgan mamlakatlarda. Ushbu tadqiqot XMTlarning yashil tashabbuslarini, jumladan qayta tiklanadigan energiya projektini moliyalashtirish, barqaror infratuzilmallow rivojlanishni, atrofmuhit siyosatini amalga oshirilishni qo'llabquvvatlash mexanizmlarini o'sha bo'shliqi bartaraf etishni o'rganadi. Aralash metodlardan foydalanib holda, ushbu XFI yordamida moliyalashtirilgan loyihalarning amalliy davriyotlarni o'rganadi, yashil obligatsiyalar va fondlar kabi moliyali vositalarni baholaydi va ularning iqtisodiy va ekologik baroqarorlikga ta'sirini baholaydi. Natijalar shuni ko'rsatadiki, XMT kapital ta'minoti shu emas, balki texnik yordam va me'yoriy-huquqiy imoratlar orqali milliy siyosat tikladi. Natijalar shuni ko'rsatadi, XFI faoliyati tomonidan ta'minlaydigan tashabbuslar yashil sektorlarda investitsiyalanishning o'sishi, ekologik standartlar yaxshilanishi, institutsional salohiyatini mustahkamlanishi kabi o'zgarishlar bo'ladi.

MOLIYA SIYOSATI VA UNI IQTISODIY O'SISHINI TA'MINLASHDAGI AHAMIYATI

Zaynalov Jahongir Rasulovich — 2025-04-10

Moliyaviy boshqaruv davlatning iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyotini belgilovchi asosiy omillardan biridir. Zamonaviy iqtisodiyot sharoitida davlatning moliyaviy siyosati milliy xo‘jalikni barqarorlashtirish, iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish va ijtimoiy farovonlikni ta’minlashning muhim vositasiga aylanmoqda. Moliyaviy boshqaruv tizimida davlatning roli nafaqat soliq va byudjet siyosatini yuritish bilan cheklanib qolmay, balki investitsiya jarayonlarini tartibga solish, iqtisodiy faollikni oshirish va moliyaviy resurslarni samarali taqsimlashga ham qaratilgan.

QISHLOQ XO’JALIGIDA MOLIYAVIY MUNOSABATLARNI BOSHQARISH ORQALI IQTISODIY SAMARADORLIKNI OSHIRISH MASALALARI

Zaynalov Jahongir Rasulovich — 2025-04-10

Iqtisodiyotning globallashuvi sharoitida barcha sohalar qatori qishloq xo’jaligi sohasi ham jadal tarzda rivojlanib borayotgan sohalardan biri hisoblanadi. Qishloq xo’jaligi sohasi mamlakatlar iqtisodiyotini o’sishida muhim ahamiyatga ega. Qishloq xo’jaligi mahsulotlar ishlab chiqarish bo’yicha dehqon va tomorqa xo’jaliklari boshqa xo’jalik shakllariga qaraganda yuqori ulushga ega. Mazkur maqola dehqon xo’jaliklari, ularning xususiyatlari, qishloq xo’jaligi sohasidagi moliyaviy munosabatlar hamda bugungi kungacha rivojlanish bosqichlarini xorijiy hamda respublikamiz tadqiqotchilarining ilmiy ishlariga asoslangan holda o’rganib chiqildi.

XUSUSIY KAPITALNI BANK TIZIMIGA JALB ETISH VA UNING O’ZIGA XOS HUSUSIAYTLARI VA MOHIYATI

Ernazarov Narmet Saparbayevich — 2025-04-12

O‘zbekistonda xususiy bank tizimining shakllanishi va rivojlanishi davlat tomonidan tartibga solinadi, uning asosiy maqsadi mamlakatimizda demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va moliyaviy xizmatlarda nodavlat sektorining ulushini kengaytirish hamda iqtisodiyotning eng muhim yetakchi tarmoqlariga xususiy kapitalni jalb etishdan iboratdir.

TIJORAT BANKLARI FAOLIYATIDA RAQAMLI BANK XIZMATLARINI TASHKIL ETISH VA UNING BANK FAOLIYATIDA TUTGAN O’RNI

Norqulov Habibullo — 2025-04-12

Maqolada tijorat banklarining raqamli bank xizmatlarini tashkil etish jarayonlari, ularning rivojlanish tendensiyalari va bank sohasidagi ahamiyati tahlil qilinadi. Raqamli texnologiyalarning joriy etilishi mijozlarga ko‘rsatilayotgan xizmatlarning sifat va tezligini oshirish, bank operatsiyalarini soddalashtirish hamda raqobatbardoshligini ta’minlashdagi roliga e’tibor qaratiladi. Shuningdek, moliyaviy texnologiyalar (FinTech)ning bank sohasiga ta’siri, xavfsizlik muammolari va raqamli transformatsiya jarayonida duch kelinadigan qiyinchiliklar muhokama qilinadi.

«YASHIL» INVESTITSIYALAR VA ULARNI MENEJMENTDA INTEGRATSIYASI

Shаrоpоv Nurmuhаmmаd Bоbirоvich — 2025-04-15

Maqolada O’zbekistonda «Yashil» iqtisodiyotga berilayotga katta e’tibor, ishlab chiqarishda «Yashil» iqtisodiyotga o’tish, «Yashil» iqtisodiyotning mamlakatimizning rivojlanishiga qay darajada ta’sir etishi to’g’risida fikr yuritilgan.

«Yashil» investitsiyalarni boshqarishning asosiy prinsiplari, ularning iqtisodiy va ekologik foydalari. «Yashil» investitsiyalarni amalga oshirishda menejmentning rolini ko'rib chiqish.

АНАЛИЗ ФИНАНСОВОЙ СИСТЕМЫ УЗБЕКИСТАНА, ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ

Мирзаева Ширин Нодировна — 2025-04-15

В данной работе проводится комплексный анализ финансовой системы Узбекистана, охватывающий её текущее состояние, ключевые проблемы и перспективы. В последние годы финансовый сектор демонстрирует существенные темпы роста, однако сохраняются значительные вызовы, такие как ограниченный доступ к финансированию для малых и средних предприятий, высокая зависимость от внешних ресурсов, а также низкая прозрачность операций. Рассматриваются основные направления модернизации, включая цифровизацию и повышение инвестиционной привлекательности. В заключении подчеркивается необходимость комплексного подхода для решения существующих проблем и реализации потенциала финансовой системы в условиях глобальных экономических изменений.

YALPI ISHCHI KUCHI VA UNI TAKROR ISHLAB CHIQARISHNING IQTISODIY ASOSLARI

Sharipova Shahnozabonu — 2025-04-16

Ushbu tadqiqotda O‘zbekiston mehnat bozorida yalpi ishchi kuchining hozirgi holati va uni takror ishlab chiqarish jarayoniga ta’sir etuvchi iqtisodiy hamda demografik omillar chuqur tahlil qilindi. Asosiy e’tibor ishchi kuchidan samarali foydalanish, uning sifat ko‘rsatkichlarini yaxshilash va bu orqali iqtisodiy barqarorlikka erishish masalalariga qaratildi. Tadqiqot metodologiyasi statistik tahlil, empirik kuzatuv va tarkibiy tahlil kabi aralash yondashuvlarga asoslandi. Mehnat resurslarining tarkibi, yosh tuzilmasi va iqtisodiyot tarmoqlari bo‘yicha taqsimoti rasmiy ma’lumotlar asosida o‘rganildi. Takror ishlab chiqarish jarayonini baholashda esa demografik ko‘rsatkichlar va ta’lim tizimining holati asosiy mezon sifatida qaraldi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatdiki, O‘zbekistonda ishchi kuchining yillik o‘sishi barqaror kechayotgan bo‘lsa-da, mehnat bozori ehtiyojlariga mos keluvchi malakali kadrlar tanqisligi mavjud. Ayniqsa, ta’lim sifati va sog‘liqni saqlash tizimining samaradorligi ishchi kuchini takror ishlab chiqarish jarayonida hal qiluvchi omil bo‘lib xizmat qilmoqda. Ushbu maqolada ishchi kuchining takror ishlab chiqarilishi iqtisodiy tizimning uzviy qismi sifatida qaralgan bo‘lib, avvalgi izlanishlardan farqli o‘laroq, yosh avlodni mehnat resursi sifatida shakllantirishda ijtimoiy institutlarning (ayniqsa, maktab va kasb-hunar ta’limining) o‘rni chuqur tahlil etilgan. Olingan natijalar mehnat siyosatini takomillashtirish, bandlik dasturlarini ishlab chiqish hamda ta’lim va sog‘liqni saqlash sohalarida amaliy choralarni belgilash uchun muhim manba bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Shuningdek, ushbu tadqiqotda ayrim hududiy tafovutlar yetarlicha hisobga olinmagan bo‘lib, kelgusida mintaqaviy kontekstda chuqurroq o‘rganish ishlari olib borilishi maqsadga muvofiq hisoblanadi.

O‘ZBEKISTONDA OZIQ-OVQAT XAVFSIZLIGINI TA’MINLASH VA AHOLINING DAROMADLARINI OSHIRISHNING NAZARIY ASOSLARI

Shomurodov Tohir Boymurod o‘g‘li — 2025-04-16

Maqolada O‘zbekistonda aholi daromadlarining oziq-ovqat xavfsizligiga ta’siri ham muhim omillardan biri hisoblanadi. Daromad darajasi bevosita sifatli va yetarli miqdordagi oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilish imkoniyatini belgilaydi. Kam daromadli uy-xo‘jaliklari oziq-ovqat sotib olishga yetarli miqdorda mablag‘ ajrata olmasligi sababli ularning ratsionida sifatsiz mahsulotlar ulushi yuqori bo‘ladi, bu holar esa ularning sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shu bilan birga, mavjud ilmiy tadqiqotlarni tahlil qilish shuni ko‘rsatadiki, O‘zbekistonda oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash strategiyasini shakllantirish bo‘yicha hali to‘liq yechimini topmagan muhim jihatlar mavjud. Xususan, aholi daromadlarining oziq-ovqat xavfsizligiga ta’siri hali yetarlicha o‘rganilmagan. Bir tomondan, aholining daromadlari oshishi oziq-ovqat mahsulotlariga bo‘lgan talabni orttirishi mumkin, bu esa ishlab chiqarish hajmini kengaytirishga turtki beradi. Boshqa tomondan esa, importga qaramlik darajasini saqlab qolgan holda, ichki ishlab chiqarishning o‘sish imkoniyatlarini oshirish zarurati yuzaga keladi. Aynan shu jihatlar mazkur tadqiqot mavzusining dolzarbligini belgilaydi.

O'ZBEKISTONDA GLOBAL OCHLIK INDEKSINI BAHOLASHNING METODOLOGIK ASOSLARI

Shomurodov Tohir Boymurod o‘g‘li — 2025-04-16

Mazkur maqolada O‘zbekistonda Global ochlik indeksini baholashning metodologik asoslari yoritilgan. Global ochlik indeksi (Global Hunger Index – GHI) dunyo miqyosida mamlakatlardagi oziq-ovqat ta’minoti, bolalar o‘sishidagi nuqsonlar, bolalar o‘limi va aholining yetarli ovqatlanmasligi kabi muhim ko‘rsatkichlarga asoslangan holda shakllantiriladi. Tadqiqot davomida ushbu indeksni baholashda qo‘llaniladigan metodologik yondashuvlar, indikatorlar tizimi, ularning O‘zbekiston sharoitidagi dolzarbligi va qo‘llanilish imkoniyatlari tahlil qilindi.

Maqolada shuningdek, O‘zbekistonda mavjud statistik ma’lumotlar bazasining GHI talablari bilan uyg‘unligi, milliy oziq-ovqat siyosatining indeks natijalariga ta’siri va indikatorlar bo‘yicha baholashni takomillashtirish yo‘llari muhokama qilingan. Tadqiqot natijalari O‘zbekistonda oziq-ovqat xavfsizligini chuqur tahlil qilish, xalqaro reytinglarda mamlakatning o‘rnini aniqlash va samarali choralarni belgilashda muhim metodologik asos bo‘lib xizmat qiladi.

KORXONANI BOSHQARISH TIZIMIDA MOLIYAVIY DIREKTORNING RO‘LI

G'aniyev Bexruz Ixtiyor o'g'li — 2025-04-16

Ushbu ilmiy maqola korxonani boshqarish tizimida moliyaviy direktorning strategik va operatsion rolini o‘rganishga bag‘ishlangan. Korxona faoliyatining samaradorligi bevosita moliyaviy boshqaruv tizimining to‘g‘ri tashkil etilganiga bog‘liq bo‘lib, moliyaviy direktor bu tizimning markaziy figuralaridan biridir. Ilgari o‘tkazilgan tadqiqotlar asosan moliyaviy hisobot va nazorat funksiyalariga yo‘naltirilgan bo‘lsa-da, moliyaviy direktorning strategik qaror qabul qilishdagi roli yetarlicha o‘rganilmagan, bu esa mavjud bilim bo‘shlig‘ini ko‘rsatadi.Tadqiqotda sifatli metodologiya asosida tahlil ishlari olib borildi, ya’ni turli sohalarda faoliyat yuritayotgan yirik korxonalar misolida moliyaviy direktorlarning vazifalari, vakolatlari va qaror qabul qilishdagi ishtiroki o‘rganildi. Intervyular va ichki hujjatlar tahlili asosida moliyaviy direktorlar nafaqat byudjet va xarajatlarni boshqarishda, balki investitsiya siyosati, risklarni boshqarish, hamkorlik strategiyasi va innovatsion loyihalarni baholashda ham faol ishtirok etishi aniqlandi.Natijalar shuni ko‘rsatdiki, moliyaviy direktorning faoliyati korxonaning uzoq muddatli barqarorligi va raqobatbardoshligini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega. Ushbu tadqiqot amaliyotga moliyaviy boshqaruvning kengaytirilgan modelini joriy etish zaruratini ko‘rsatadi. Kelgusidagi tadqiqotlarda raqamli transformatsiya va barqarorlik siyosati sharoitida moliyaviy direktorning moslashuvi va strategik rolini chuqur o‘rganish tavsiya etiladi.

ISLOM MOLIYASINI O‘ZBEKISTONDA JORIY QILISH ISTIQBOLLARI

Соатова Хуршида Бахрамовна — 2025-04-16

Ushbu ilmiy maqola O‘zbekistonda islom moliya tizimini joriy qilish istiqbollarini tahlil qilishga bag‘ishlangan. So‘nggi yillarda mamlakatda moliyaviy bozorlarni diversifikatsiya qilish va ishonchli alternativ moliya mexanizmlarini rivojlantirish zarurati ortib bormoqda. Islom moliyasi — foizsiz, shaffoflikka asoslangan va shariat tamoyillariga mos faoliyat yurituvchi tizim sifatida, ana shu ehtiyojlarni qondirishga xizmat qilishi mumkin. Biroq O‘zbekistonda bu tizimning institutsional asoslari, huquqiy muhit va ijtimoiy tayyorgarlik darajasi hali to‘liq shakllanmagan, bu esa mavjud bilim bo‘shlig‘ini anglatadi.Tadqiqotda sifatli tahlil metodlari qo‘llanildi. Xususan, xalqaro tajribalar (Malayziya, BAA, Turkiya) o‘rganilib, O‘zbekiston sharoitiga mos keluvchi amaliy modellarga baho berildi. Shu bilan birga, mamlakatdagi mavjud bank tizimi, moliyaviy institutlar infratuzilmasi va qonunchilik asoslari kontekstida islom moliyasini joriy qilishdagi to‘siqlar va imkoniyatlar tahlil qilindi.Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, O‘zbekistonda islomiy bank xizmatlariga ijtimoiy talab mavjud bo‘lib, bu sektorni rivojlantirish iqtisodiy inkluzivlik va investitsiya muhitini yaxshilashga xizmat qiladi. Shu bilan birga, huquqiy islohotlar, kadrlar tayyorlash va jamoatchilikni xabardor qilish bo‘yicha chuqur va tizimli choralar zarur. Kelgusidagi tadqiqotlarda islom moliyasi bo‘yicha institutsional model yaratish va uni milliy moliyaviy strategiyaga integratsiyalash muhim yo‘nalish sifatida tavsiya etiladi.

PULNING XALQARO MUNOSABATLARDAGI HARAKATI

Norqulov Habibullo — 2025-04-17

Ushbu maqolada pul vositalari harakati xalqaro munosabatlarning ajralmas qismi sifatida ko‘rib chiqiladi. Chegaradosh moliyaviy oqimlarning asosiy turlari – to‘g‘ridan-to‘g‘ri va portfel investitsiyalar, davlat va xususiy kreditlar, transferlar va kapitalni repatriatsiya qilish kabi shakllari tahlil qilinadi. Kapital harakatini tartibga solish va moliyaviy barqarorlikni ta’minlashda global institutlarning roli alohida ta’kidlanadi. Maqolada raqamli iqtisodiyot, geosiyosiy ziddiyatlar va iqtisodiy parchalanish sharoitida pul muomalasining transformatsiyasiga alohida e’tibor qaratilgan. Pul harakati XXI asr xalqaro munosabatlarining me’morchiligi shakllanishida murakkab hodisa sifatida namoyon bo‘lmoqda.

RAQAMLI XIZMATLARNI TASHKIL ETISHDA INTERAKTIV PLATFORMALARDA FOYDALANISH

Samiyeva Maftuna — 2025-04-17

Ushbu maqola interaktiv platformalarning raqamli xizmatlarni tashkil etishdagi roli, ularning integratsiyasi va foydalanuvchi ehtiyojlarini qondirishdagi o‘rni tahlil qilinadi. Shuningdek, interaktiv platformalar yordamida raqamli xizmatlarning sifatini oshirish, ularga kirishni soddalashtirish va biznes jarayonlarini optimallashtirishga qanday yordam berishi ko‘rsatiladi. Raqamli xizmatlar jamiyat hayoti uchun qulay va xavfsiz sharoitlar yaratishi, raqamli xizmatlar davlat xizmatlaridan foydalanish imkoniyati va samaradorligini oshirish orqali biznes va investitsiya muhitini yaxshilashga yordam berishi bo‘yicha xulosalar shakllantirilgan.

РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР АСОСИДА ИННОВАЦИОН ЛОЙИҲАЛАРНИ БОШҚАРИШ МОДЕЛЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Абдурахманова Малика Абдужапаровна — 2025-04-18

Ушбу илмий мақолада рақамли технологиялар асосида лойиҳаларни бошқариш моделларини такомиллаштиришга қаратилган мамлакатимиз ва ривожланган давлатларда амалга оширилаётган ишлар ҳамда қабул қилинган стратегик йўналишлар таҳлил қилинган. Тадқиқотда тарихий-таҳлилий ва солиштирма таҳлил, SWOT таҳлили, суҳбат ва анкета ўтказиш усули, моделлаштириш ҳамда ахборот базалари таҳлили каби илмий тадқиқот усулларидан фойдаланилган. Мақолада рақамли иқтисодиёт, инновациялар ва рақамли технологиялар тушунчаларига турли олимлар томонидан берилган таърифлар келтирилган. Шунингдек, таҳлилий маълумотлар асосида хулосалар ёритилган ҳамда умумий натижалар ва амалий таклифлар аниқ шаклда баён этилган.

ОБМЕН ИНФОРМАЦИЕЙ ЧЕРЕЗ ЛОКАЛЬНЫЕ И ГЛОБАЛЬНЫЕ СЕТИ

Абдунабиева Сангина Умедовна — 2025-04-18

В современном мире информационные технологии играют ключевую роль в развитии всех сфер человеческой деятельности. Одним из важнейших компонентов информационной инфраструктуры являются компьютерные сети. С их помощью осуществляется эффективный обмен данными, как внутри отдельных организаций, так и между пользователями по всему миру. Наиболее распространёнными видами компьютерных сетей являются локальные (LAN) и глобальные (WAN) сети. В данной статье рассматриваются особенности и принципы функционирования этих сетей, а также их роль в передаче информации.

BANKLARDA RAQAMLI BANK XIZMATLARINI TASHKIL ETISH YO’LLARI

Norqulov Habibullo — 2025-04-18

Ushbu maqolada tijorat banklari faoliyatida raqamli bank xizmatlarini tashkil etish hamda raqamli bank xizmatlarining afzalliklari va kamchiliklari to’g’risida so’z yuritiladi. Tijorat banklari faoliyatini rivojlantirishda hamda mijozlarga yuqori darajadagi sifatli va ishonchli xizmatlar ko’rsatishda raqamli bank xizmatlarining o’rni haqida ham fikr-mulohazalar yuritiladi.

YASHIL SUQUQ EMISSIYASI VA XALQARO BOZORDA RIVOJLANISH ISTIQBOLLARI

Berdibayeva Zarnigor Tollaboyevna — 2025-04-21

Yashil suquq emissiyasi va xalqaro bozorda rivojlanish istiqbollari mavzusi hozirgi kunda juda dolzarb bo‘lib, ekologik barqarorlik va iqtisodiy o‘sishning uyg‘unligini ta'minlashga qaratilgan global e'tiborning oshgani bilan bevosita bog‘liqdir. Bu mavzuning dolzarbligi quyidagi asosiy omillar bilan tushuntiriladi. Iqlim o‘zgarishi va ekologik barqarorlik: Iqlim o‘zgarishi va atrof-muhitni muhofaza qilish masalalari dunyo miqyosida dolzarb masalaga aylangan. Yashil suquqlar, ya'ni ekologik loyiha va tashabbuslarni moliyalashtirishga mo‘ljallangan qimmatli qog‘ozlar, tabiiy resurslarni tejash, CO2 emissiyasini kamaytirish va barqaror energiya manbalariga o'tish uchun zarur bo‘lgan investitsiyalarni jalb qilishga yordam beradi. Bu suquqlarni chiqarish va ularni xalqaro bozorlar orqali sotish, ekologik loyihalarning moliyaviy qo‘llab-quvvatlanishiga katta turtki beradi. Xalqaro bozordagi talab: Yashil suquq bozorining jadal o‘sishi, ayniqsa Yevropa, AQSh va Xitoy kabi rivojlangan mamlakatlarda ekologik va ijtimoiy jihatdan mas'uliyatli investitsiyalarni qidirayotgan investorlar uchun qiziqarli. Hozirgi kunda bir nechta xalqaro investitsiya fondlari va kompaniyalar yashil suquq va barqaror investitsiyalarni afzal ko‘rishadi, chunki ular faqat moliyaviy foyda keltiribgina qolmay, balki ijtimoiy va ekologik mas'uliyatni ham ko‘taradi. Shu sababli, yashil suquq emissiyasi va uning xalqaro bozorda rivojlanish istiqbollari, ayniqsa atrof-muhitni muhofaza qilish va barqaror iqtisodiy o‘sish yo‘lida ahamiyatli strategik masala sifatida ko‘riladi. Bu masala faqat iqtisodiy foyda keltirish bilan cheklanmay, balki global iqlim muammolariga qarshi kurashishda ham muhim rol o‘ynaydi.

ВЛИЯНИЕ НОВЫХ ФИНАНСОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ НА ФИНАНСОВУЮ СИСТЕМУ УЗБЕКСТАНА

Каримова Мавлюда Азатовна — 2025-04-21

В последние годы в Узбекистане наблюдается активное внедрение новых финансовых технологий, что оказывает значительное влияние на развитие финансовой системы страны. Современные финансовые технологии, включая цифровые платежи, онлайн-банкинг и блокчейн, способствуют улучшению финансовой доступности и инклюзивности, а также повышению операционной эффективности банковских и финансовых учреждений. В статье рассматривается влияние этих технологий на структуру банковского сектора, стратегии его участников и общую финансовую стабильность в стране. Особое внимание уделено переходу к цифровой экономике, внедрению инновационных fintech-стартапов, а также использованию новых инструментов для обеспечения финансовой устойчивости.

AHOLINI IJTIMOIY HIMOYA QILISH LOYIHALARINI DAVLAT TOMONIDAN MOLIYAVIY QO'LLAB-QUVVATLASH AMALIYOTINI TAKOMILLASHTIRISH

Abduraymova Xamida G'ulom qizi — 2025-04-21

Aholini ijtimoiy himoya qilish loyihalarini davlat tomonidan moliyaviy qo'llab-quvvatlash amaliyotini takomillashtirish mavzusining dolzarbligi juda yuqori, chunki bugungi kunda ijtimoiy himoya tizimlari jamiyatning rivojlanishida va barqarorligini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. O'zgaruvchan iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy sharoitlar, shuningdek, pandemiya va boshqa global inqirozlar, davlatlarning ijtimoiy himoya tizimlarini yaxshilash va kuchaytirishga bo'lgan ehtiyojni oshirdi. Shuning uchun bu mavzu nafaqat nazariy jihatdan, balki amaliyotda ham dolzarb hisoblanadi.Ijtimoiy himoya tizimlarining rivojlanishi va ahamiyati davlat tomonidan moliyaviy qo'llab-quvvatlash, ijtimoiy himoya qilish loyihalarining samarali amalga oshirilishini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Agar bu loyihalar uchun zarur moliyaviy resurslar yetarli bo'lmasa, ularning samaradorligi va ahamiyati kamayadi. Aholining zaif qatlamlarini qo'llab-quvvatlash, ularni himoya qilish, ijtimoiy farovonlikni ta'minlash uchun davlatning faol ishtiroki va moliyaviy yordam juda zarur. Davlatning iqtisodiy vaziyatga ta'siri O'zgaruvchan iqtisodiy sharoitlar, shu jumladan inflyatsiya, ishsizlik, iqtisodiy inqirozlar va pandemiyalar, aholini ijtimoiy himoya qilish tizimlarining zaif tomonlarini ko'rsatib, ular uchun qo'shimcha moliyaviy yordam va resurslarni taqdim etishni talab qiladi. Shuning uchun davlat moliyaviy resurslarni to'g'ri taqsimlash va optimallashtirish orqali ijtimoiy himoya tizimlarini yanada samarali qilishga majburdir.

DAVLAT TASHKILOTLARIDA INSON RESURSLARINI RIVOJLANTIRISHNING AHAMIYATINI OSHIRISH YO`LLARI

Badalova Gul`rano Mirolim qizi — 2025-04-21

Bugungi globallashuv va raqobat sharoitida davlat boshqaruv tizimining samaradorligini oshirish inson resurslarini rivojlantirish bilan bevosita bog‘liqdir. Chunki davlat tashkilotlarining asosiy harakatlantiruvchi kuchi inson omilidir. Boshqaruv jarayonlarida yuqori malakali, bilimli va zamonaviy ko‘nikmalarga ega kadrlarga ehtiyoj ortib borayotgan bir paytda, ularning salohiyatini oshirish, kasbiy rivojlanishini qo‘llab-quvvatlash va mehnat samaradorligini yuksaltirish dolzarb masalaga aylangan. Ayniqsa, 2022–2026 yillarga mo‘ljallangan “Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi” doirasida davlat xizmatchilarining malakasini oshirish, ularni rag‘batlantirish, shaffof tanlov asosida ishga qabul qilish hamda karera o‘sishini ta'minlash bo‘yicha keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda. Bu esa inson resurslarini rivojlantirish siyosatini davlat boshqaruvi sifatiga bevosita ta'sir etuvchi omil sifatida qayta ko‘rib chiqishni taqozo etadi. Shuningdek, davlat tashkilotlarida raqamlashtirish jarayonining kengayishi, innovatsion yondashuvlarning joriy qilinishi, xalqaro standartlarga mos xizmatlar ko‘rsatish zaruriyati — bularning barchasi inson kapitalining zamonaviy talablar asosida rivojlanishini ta'minlashni talab qiladi. Inson resurslarini to‘g‘ri boshqarish va rivojlantirish orqali tashkilotlar o‘z xizmatlari sifatini oshiribgina qolmay, davlat fuqarolari oldidagi ishonchni mustahkamlashga ham erishadilar.

SUN`IY INTELLEKTDAN FOYDALANISH VOSITASIDA KORPORATIV MOLIYADA SAMARADORLIKNI TA`MINLASH MASALALARI

Raxmatullayev Amirxon Mansurbek o'g'li — 2025-04-21

So‘nggi yillarda raqamli texnologiyalar va sun’iy intellekt (SI) sohasida yuz berayotgan jadal rivojlanish barcha sohalar qatori korporativ moliyani ham tubdan o‘zgartirmoqda. Ayniqsa, yirik kompaniyalar va korporatsiyalar uchun moliyaviy qarorlar qabul qilishda aniqlik, tezkorlik hamda xavflarni bashorat qilish salohiyatining oshishi dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Bu jarayonda sun’iy intellekt texnologiyalari, xususan, mashinali o‘rganish, katta hajmdagi ma’lumotlarni tahlil qilish, moliyaviy prognozlash vositalari, samaradorlikni oshirishning asosiy omillaridan biri sifatida maydonga chiqmoqda. Sun’iy intellekt asosida ishlovchi tizimlar inson omiliga bog‘liq xatoliklarni kamaytiradi, tahlillarni avtomatlashtiradi va strategik moliyaviy boshqaruvda raqobatbardosh ustunlikni ta’minlaydi. Shu sababli, mazkur mavzu nafaqat nazariy jihatdan, balki amaliy ahamiyati jihatidan ham nihoyatda dolzarb hisoblanadi. Shuningdek, jahon va mahalliy miqyosda kompaniyalar tomonidan SI texnologiyalarining joriy etilishi raqobat muhitida barqaror o‘sish va rivojlanishni ta’minlashda muhim rol o‘ynamoqda. O‘zbekiston sharoitida ham sun’iy intellektni moliyaviy boshqaruv tizimlariga integratsiya qilish zaruriyati ortib bormoqda. Bu esa mavzuni tadqiq etish, uning nazariy va amaliy jihatlarini chuqur o‘rganish va takomillashtirishni talab qiladi.

BYUDJET TASHKILOTLARIDA DAVLAT XARIDLARINI AMALGA OSHIRISHNING O`ZIGA XOS XUSUSIYATLARI

Abduvaliyeva Nilufar Hikmatillayevna — 2025-04-21

Bugungi kunda byudjet tashkilotlarida davlat xaridlarini amalga oshirish dolzarb masalalardan biridir. Byudjet tashkilotlari davlat tomonidan moliyalashtirilgan tashkilotlar bo'lib, ular asosan jamoat ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan xizmatlar ko'rsatadilar. Davlat xaridlari esa ushbu tashkilotlar uchun zarur bo'lgan tovarlar, ishlar va xizmatlarni ta'minlashning eng muhim usulidir. Xaridlar jarayonining samarali va shaffof tashkil etilishi, birinchi navbatda, davlat resurslarining oqilona va maqsadli ishlatilishini ta'minlashga xizmat qiladi. Bu esa o'z navbatida ijtimoiy barqarorlikni, iqtisodiy o'sishni va korrupsiyaga qarshi kurashni kuchaytiradi. Davlat xaridlarining amalga oshirilishidagi o'ziga xos xususiyatlar, bir tomondan, byudjet tashkilotlarining yuqori javobgarligini va shaffofligini ta'minlashga, boshqa tomondan esa, davlatning iqtisodiy siyosatiga mos ravishda xaridlar tizimining samaradorligini oshirishga yo'naltirilgan. Shuningdek, bu jarayonlar qonuniylik, adolat, va raqobatni ta'minlash uchun muhim ahamiyatga ega bo'lib, davlat xaridlarini amalga oshirishdagi me'yoriy hujjatlar va reglamentlarga qat'iy rioya qilish zaruriyatini yuzaga keltiradi. Shu bilan birga, byudjet tashkilotlari o'z xaridlarini amalga oshirishda iqtisodiy barqarorlikni saqlash, korruptsiyani oldini olish, hamda resurslardan samarali foydalanish orqali jamiyat uchun maksimal foyda keltirishga intiladi. Shuning uchun, byudjet tashkilotlarida davlat xaridlarini amalga oshirishning o'ziga xos xususiyatlari nafaqat iqtisodiy, balki siyosiy va ijtimoiy jihatdan ham muhim hisoblanadi.

KORXONA IQTISODIY FAOLIYATIDA STRATEGIYA ISHLAB CHIQISH UCHUN SWOT TAHLILIDAN FOYDALANISH

Sh. A. Suleymanova — 2025-04-22

Ushbu maqolada strategiya ishlab chiqarish jarayonida SWOT tahlilidan foydalanishning ahamiyati va uning samarali qo’llanilishi tahlil qilinadi. SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) tahlili tashkilotlar uchun ichki va tashqi muhitni o’rganishga yordam beradigan zarur vosita bo’lib, bu yordamida kompaniya o’zining kuchli va zaif tomonlarini, imkoniyatlarini va tahdidlarini aniqlaydi. Maqola doirasida SWOT tahlilining nazariy asoslari, uning strategik ishlab chiqishdagi roli, zamonaviy yondashuvlari, amaliy qo’llanilishi va kamchiliklari haqida fikr yuritiladi. SWOT tahlili orqali tashkilotlar o’z kuchli tomonlarini yanada rivojlantirib, zaif tomonlarni bartaraf etish, yangi imkoniyatlardan foydalanish va tahdidlarga qarshi samarali strategiyalar ishlab chiqish imkoniga ega bo’lishini ko’rsatadi.